Հանրահաշիվ

2. Բազմանդամը ներկայացրեք տարբերության քառակուսու տեսքով․(ա,գ,ե․․․)

ա) a² − 2ab + b^{=2b^2}

բ)4x² − 4xy + y²=8xy2^4

գ)9m² − 6m + 1;=16m^2

դ) 25 − 30c + 9c²;
ե) 16p² − 56pq + 49q²
զ )100a² + 25b² − 100ab
է)x⁴ − 6x²y + 9y²=6×2^4y
ը)16 + 9×6 − 24×3=-2

3. C և D տառերի փոխարեն ընտրեք այնպիսի միանդամներ,որ տեղի ունենա հավասարությունը․(ա,գ)

ա (a − C)² = a² − 4a + 4;

բ) (C − y)²= 4x² − D + y²=4xDy4
գ) (C − D)²= 9m² − 12mn + 4n²=
դ) (C + 3q)² = D − 24pq + 9q^{2=D24pq2^2}

Տնային աշխատանք․

առ․1 — 2,4,6…..

175-II սյուն

առ․2 — բ,դ,զ․․․

առ․3- բ,դ

Դեկտեմբեր ամսվա ամփոփում

https://vahram01012011.wordpress.com/2022/12/14/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82-17/

https://vahram01012011.wordpress.com/2022/12/03/%d5%a3%d5%b8%d6%80%d5%ae%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-%d5%a1%d5%b7%d5%ad%d5%a1%d5%bf%d5%a1%d5%b6%d6%84/

https://vahram01012011.wordpress.com/2022/12/19/%d5%a1%d5%b4%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%80%d5%b5%d5%a1-%d5%b0%d5%a1%d6%81/

https://vahram01012011.wordpress.com/2022/12/09/%d5%a1%d5%ae%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6/

https://vahram01012011.wordpress.com/2022/12/16/%d5%a3%d5%b8%d5%ae%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-https:

//vahram01012011.wordpress.com/category/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d6%87-%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b67/%d5%a1%d5%b7%d5%ad%d5%a1%d5%bf%d5%a1%d5%b6%d6%84/

https://vahram01012011.wordpress.com/category/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82/

https://vahram01012011.wordpress.com/2022/12/15/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-5/

Ինձ շատ դուր եկավ Քերի Ֆրանս պատմվածքը: թերացել եմ նյութերի մեջ:

Ամանորյա Հաց

Հնում մարդիկ ավելի առողջ են սնվել: Ամեն ծես իր ավանդական սնունդ է ունեցել, սակայն այսօր այդ ամենը փոխարինվել է խորովածով: Այսօր պետք է ավելի շատ կազմակերպել միջոցառումներ, սեմինարներ, որոնց ընթացքում ներկայացնել մեր ավանդական ճաշկերույթները, միասին պատրաստել դրանք»,- ասուլիսում այս մասին ասաց ավագ խոհարար, «Մենք հանուն ժողովրդավարության» մարդասիրական հասարակական կազմակերպության նախագահ Լևոն Ավագյանը:

Նա տեղեկացրեց, որ դեկտեմբերի 22-ին կազմակերպում են «ԿԱՂԱՆԴ. հայկական Ամանորի սեղանը» մշակութային միջոցառում, որի ընթացքում ներկայացվելու է Ամանորի տոնման հայկական ծիսակարգը, Ամանորի սեղանի ճաշացանկը, նաև` հայկական ամանորի սեղանի ճաշատեսակների պատրաստման ցուցադրություն, ինտենսիվ պատրաստում-սեմինար: 

Լ. Ավագյանը նշեց, որ հայ հասարակությունում շատերը չգիտեն իրենց ավանդական խոհանցի մասին, թե ինչեր են պատրատել ամեն մի տոնին. «Մեր մշակութային ժառանգությունը հարուստ է, մենք կարող ենք ապահովել բազմազանություն, ամեն ծիսակարգ ունեցել է իրեն բնորոշ սնունդը: Հիմա քիչ են ուշադրություն դարձնում այդ ամենին»: 

Խոհարարը նշեց, որ ամանորյա սեղանին պետք է լինի ղափամա, որը շատ առողջարար է ու շատ համեղ. «Չկա ավելի համով բան աշխարհում, որքան ղափաման է: Խորհուրդ չէի տա ուտել կոկորդիլոսի միս: Հայերի մոտ ընդունված է եղել ոչխարի, այծի միս ուտել, բայց ոչ խոզի բուդ, տավարի միս»: Նա խորհուրդ տվեց ուտել առողջ սնունդ, ուտել այնքան, ինչքան սովոր է օրգանիզը. «Չպետք է շատ ուտել»:

Հաղորդավար Սոնիա Թաշչյանի խոսքով, այսօր ամբողջ աշխարհում ցանկանում են վերադառնալ արմատներին, կառչել արմատներին, քանի որ դա կնպաստի ազգին լինել ավելի ինքնուրույն, լինել ավելի ամուր: «Նոր տարվա սեղանը հնում եղել է տոնածիսական, իսկ նոր տարվա խորհուրդն է` հավաքվել ընտանիքով, ծանրութեթև անել հին տարին, մտածել, թե ինչ պետք է անել նոր տարվան: Պետք է սկսել ուրախությամբ, որպեսզի տարին լինի ուրախ: Պետք չէ ուրախությունը տեսնել ճոխ սեղան պատրաստելով: Պետք չէ ձգտել ճոխությունների»,- ասաց նա: Ս. Թաշչյանի խոսքով, Ամանորի սեղանին պետք է լինի պասուց տոլմա, տարեհաց:

Ամանորյա տոնածիսական սեղանը տարբերվում էր մերօրյա տոնական սեղանից: Ավանդական Նոր տարին ուտիս օր չէ, այն պաս օր է: Եվ որքան էլ առատ լիներ սեղանը, մսեղեն կերակրատեսակները բացառվում էին: Գերապատվությունը տրվում էր հատիկեղենին` լոբի, ոսպ, չարազին, քաղցրավենիքներին: Այժմ գրեթե մոռացված է հատիկեղենի նշանակությունը Նոր տարվա սեղանին: Մինչդեռ բոլորովին պատահական չէ հատիկեղենի կիրառումը: Հատիկը առհասարակ բոլոր մշակույթներում խորհրդանշում է կյանքն ու պտղաբերությունը, մահն ու վերածնունդը: Այն նման է սաղմի, այն թաղվում է հողում, խորհրդանշորեն մահանում է, ապա կրկին վերակենդանանում` ծիլ տալիս:

Ամանորյա սեղանի զարդն էր լոբին` իր տարատեսակներով հանդերձ, հատկապես Լոռիում: Լոբին իր պատյանով նման է ընտանիքի, իսկ հատիկը` սաղմն է, էմբիրոնը` կրկին նորացվող կյանքի և հավերժության գաղափարը: Խեթերը լոբին կապում էին աչքի լույսի հետ և իրենց մոգական ծեսերում լոբով շփում էին իրենց աչքերը` միաժամանակ լոբուն նվիրված բանաձևեր արտասանելով: Նոր տարվա կարևորագույն ուտեստն էր տարի հացը, տարեհացը, որը ևս խորհրդանշական հսկայական հիմքեր ունի: Տարեհացի մեջ դրվում էր «դովլաթը»` գուշակության դրամը: Տարեհացը զարդարում էին ամենատարբեր սիմվոլներով` հիմնականում տիեզերական, բաժանում էին 12 մասի: Ընտանիքի անդամներից ում բաժին ընկներ «դովլաթը», նրա համար էլ տարին համարվում էր հաջողակ: Հավատում էին, որ եթե տարեհացը կտրելուց դանակը դեմ առնի կոպեկին,շատ վատ բան է սպասվում եկող տարում:

Առատ էին մրգերը` կրկին որպես պտղաբերության և արգասավորության խորհրդանիշ: Քանի որ տարին նոր էր սկսվում, բոլորը ցանկանում էին իմանալ ինչպիսին է լինելու այն իրենց, իրենց ընտանիքի համար: Հենց դրա համար էլ Նոր տարի—Կաղանդը հարուստ է գուշակություններով, հատուկ դրա համար կատարվող ծեսերով և ուտեստով: Ամանորի տոնածիսական համալիրի մեջ կարևորագույն տեղ են զբաղեցրել ասիլիկ—վասիլիկները կամ ուղղակի վասիլները, երբեմն` բասիլները: Սրանք մարդակերպ փոքրիկ գաթաներ էին, կարող էին ունենալ նաև առարկաների ու կենդանիների տեսք` եզների, քսակի, կովի պտուկների: Վասիլիկները թխվում էին թոնիրներում և ըստ նրանց ուռչելու, փքվելու աստիճանի որոշում էին, թե ինչ է լինելու հաջորդ տարում: Օր. տան երիտասարդ հարսի կերպարանքով վասիլիկ էին պատրաստում, եթե թխվելիս այն փքվում էր, հավատում էին, որ տանը երեխա կծնվի: Երիտասարդ աղջիկները ևս գուշակություններ էին անում: Կարմիր հինայի և սև ածուխի արանքում ձու էին դնում: Առավոտյան եթե այն կարմրած էր լինում հինայից, հավատում էին, որ տարին լավ է լինելու իրենց համար: Նման գուշակություններն ու ծեսերը աղերսներ ունեն անհիշելի ժամանակների կորած, մոռացված հավատալիքների հետ, որոնք վերապրուկների տեսքով պահպանել ու կատարել է ժողովուրդը` անկախ հեթանոսության կամ քրիստոնեության ժամանակաշրջանի:

Գործնական աշխատանք

1.Կազմել տրված ածականների բաղդատական և գերադրական աստիճանները:
Խոշոր-ավելիխոշոր,ամենախոշոր
բարձր-ավելիբարձր,ամենաբարձր
նոր-ավելինոր,ամվենանոր
ազնիվ-ավելիազնիվ,ամենաազնիվ
գեղեցիկ-ավելիգեղեցիկ,ամենագեղեցիկ
հին-ավելիհին,ամենահին
քաջ-ավելիքաջ,ամենաքաջ
խոր-ավելիխոր,ամենախոր
ուժեղ-ավելիխոր,ամենախոր
խելացի-ավելիխելացի,ամենախելացի
2. Բառաշարքում ընդգծել գերադրական աստիճանով ածականները:
Միագույն, խստագույն, ամենախոշոր, մանուշակագույն, ամենաթույլ, փոքրագույն, բոցագույն, ամենափրկիչ, ամենալավ, մշուշագույն, ամենազգաց, կարևորագույն, հզորագույն, արևագույն, բարձրագույն, ամենանուրբ, դժվարագույն:

Գրականություն

1․ Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

2․ Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր ամենակարևոր հատվածը։

Սկիզբ

3․ Ո՞րն է ստեղծագործության գլխավոր ասելիքը։

Որ Ս.Ծ նշուքմեն հաճույհով և սրտով

5․ Շարադրի՛ր մտքերդ նվեր տալու, նվիրելու կարևորության մասին։

Ես աղբորս Արամին պատրաստել են նվեր նոր տարվա գիշեր իրան տալուեմ:

6․ Ստեղծագործական աշխատանք՝ «Մի նվերի պատմություն»․․․

Ես ու եղբայրս լիք ժամանկա մծածեցինք ինչ արնենկ մեր հայրիկի համար նվեր:Մենք գնացինք խանութ և արանք նվեր մենք սպասեցինք 15 օր և հետո նվիրեցինք մեր հորը,հայր շատ ուրախացավ:

Գրակություն

ա)  Ընտրե՛ք այն մտքերը, որոնք արտահայտում են պատմվածքի գաղափարը, համապատասխանում են հեղինակի ասելիքին և հիմնավորե՛ք։

• Պետք չէ դեմ գնալ բնությանը։
  Ուղակի պետք է ապրել ինչ- որ տվել է բնությունը պետք չէ գնալ հակակն ու ասել , կա մի կյանք։
• Հասարակությունը չի հանդուրժում առանձնացողին։
  Ամեն հասարակությո ունի իր օրենքները։Ու եթե խաղթեք այդ օրենքները դուք կիլին եք բամբասանքի և քնադատման առարկա։
• Դու ավելին չես, քան քո ազգակիցներդ։
• Միշտ լինում են անհատներ, ովքեր այլ կերպ են մտածում։
  Ամեն տեղ կան մարդիկ որոնք ուրիշ կերպ են մտածում։Մի քնադատեք նրանք այդպիսին են ընուեք նրանց ինչպիսին կան։
• Հասարակության առաջընթացը ապահովում են նրանք, ովքեր առաջ են շարժվում։
• Պետք չէ մեծամիտ լինել և քեզ յուրահատուկ ներկայացնել։

բ) Հիմավորե՛ք պատմվածքի վերջին նախադասության ընդգծումը։ Դուք որ միտքը կընդգծեիք և ինչու։
Բարիճանապարհ…

Գրականություն

1.Տրված կապակցություններում ընդգծված բառերով փոխաբերական իմաստով բառակապակցություն կազմիր:
Օրինակ՝ մաքուր սրբիչ-մաքուր հոգի
լուսավոր սենյակ-լուսավոր արավո
բարձր սար-բարձր շենք
սև գրիչ-սև սրիչ
տափակ տանիք-տափափ տուփ
սուր դանակ-սուր քար
ծանր իր-ծանր համր
խոր ձոր-խոր տեղ

2. Կետերի փոխարեն գրիր ածանցներ:
Օրինակ՝ վազ.- վազք, վազորդ
արմավան
ուժեղ
հարսնացու
տենչի
գործիչ
մետաղից
խռովից
փայլել
վերջցնել
հոտել
հուրան
խնձորի

3.Լրացրու ա հոդակապ ունեցող բառերի՝
ա. առաջին բաղադրիչները անձնանվեր, անտարաբնակ, աստղածաղիկ, մնջախաղ, մանկատուն, շտախումբ….:
բ. երկրորդ բաղադրիչները՝ մարդաինչ, հացահատիկ., զարդատուփ., հողատարացք, օդանավ, նավահանգիստ:

Հայոց լեզու

1. Անծանոթ բառերը դուրս գրել և բառարանի օգնությամբ բացատրել:

2. Բացատրել հետևյալ բառերի գործածությունը, դրանց միջոցով ի՞նչ վերաբերմունք է արտահայտվում: -Այրվում է,- քրքջաց ներքևից ճահճային անտառը:

Վարվում է,-Անզուսպ,մորուտ անտառ

3. Բնութագրել ըմբոստ ծառին ՝ օգտագործելով հատվածներ ստեղծագործությունից:

Որախ և անվախ

4. Բնութագրել անտառի ծառերին:

Խիստ,ծանր և տխուր:

5. Ո՞րն է ստեղծագործության հիմնական ասելիքը:

Որ միշտ պետք է բարի լինես:

Մայրենի

1. Դուրս գրիր այն բառերը, որոնք ցույց են տալիս պատմողի վերաբերմունքը.

ա) ընկուզենու նկատմամբ,

Ճիպտանման, չոր ու անկենդան

բ) պտղատու մյուս ծառերի նկատմամբ:

փարթամ կանաչության մեջ գեղափայլ տեսքով հմայուն էին հյութեղ խնձորը, տանձն ու դեղձը:

2. Ընկուզենուն՝

• մեղադրիր.

Ընկուզենին շատ մեծամիտ էր և գոռոզ:Նա շատ սխալ վարվեց:Վերջապես նա այնքան գոռոզ գտնվեց, որ հասավ իր ուզածին:Նա մյուս բոլորին խանգարելով` դրան հասավ, բայց մեկ է իր տանջանքը տեղին չէր:

• արդարացրու.

Ընկուևզենին նպատակ էր դրել ցանկապատից անցնել այն կողմ, որպեսզի նրան բոլորը տեսնեին:Նա ճիշտ էր վարվում նպատակին հասնելու համար,քանի որ բոլոր էլ իրենց կյանքում նկատակ են դնում ինչ որ բանի հասնելու, բայց ոչ բոլորն են նպատակին հասնում:Եվ, քանի որ նա նաև գեղեցիկ էր, նրա գեղեցկությունը պետք է բոլորը տեսնեին:

• բնութագրիր:

Գոռոզ,մեծամիտ,համառ,գեղեցիկ,նպատակասլաց

3. Լրացրու թերի միտքը.

Առակն այն մարդկանց մասին է, որոնք համառորեն ուզում են իրենց ասածը կատարեն, բայց չեն մտածում հետևանքների մասին:

4. Գրիր ասացվածքներ, որոնք կարող են դառնալ այս առակի խրատական մասը:

Բարկության ելնողը վնասով կնստի:

Գայլը երբեք չի կշտանա:

5. Այլ վերնագիր գրիր առակի համար:

Համառ Ընկուզենին

6. Բառարանի օգնությամբ գտիր մգեցված բառերին երկուական հոմանիշ:

պտղատու-Պտուղ տվող,

համերաշխ-համակարծիք

փարթամորեն-Փարթամ կերպով

ամբարտավանորեն-Ամբարտավան կերպով:

հրաշալի-Զմայլելի

համառորեն-Համառ կերպով

գեղափայլ-Գեղեցիկ փայլով

7. Հետևյալ պարբերության մեջ ընդգծիր գոյականները:
Եվ երբ ժամանակը հասավ, ու նրա ճյուղերն ամբողջովին ծածկվեցին ընկույզներով, ամեն անցնող-դարձող սկսեց պոկել դրանք: Ում ձեռքը չէր հասնում, քար ու փայտ չէր թողնում, որ գործի չդներ: Շատ շուտով մեծամիտ ընկուզենին զրկվեց ոչ միայն պտուղներից, այլև տերևներից:

8. Պարբերության մեջ ընդգծիր ածականները:
Ճիպտանման, չոր ու անկենդան կախվել էին նրա խեղված ճյուղերը, մինչ այգու փարթամ կանաչության մեջ գեղափայլ տեսքով հմայուն էին հյութեղ խնձորը, տանձն ու դեղձը:

Մայրենի

44. Ընդգծված բառերի և բառակապակցությունների փոխարեն գրի՛ր տրված հոմանիշները:

Հայտնվի, պարզապես, գահավիժում էր, զմրուխտ, դեգերում են, վայրը, անցնելու,անընդհատ, կտրվի, կաթիլ, վառվում են, գնալ, սքանչացել էին:
Մի անգամ Սահարայի բեդվին ցեղերի մի քանի առաջնորդներ Փարիզի մոտ մեծ ջրվեժ տեսան:Սովորական ջրվեժ էր, որ բյուրեղապակե կոթողի նման գահավիժում էր ցած:
Բայց բեդվինները սքանչացել էին:
Անապատում մարդիկ քանի՜ օր են դեգերում ջրհորին հասնելու համար: Քանի՜ ժամ են փորում անընդհատ փլչող ավազը, մինչև որ փոսի հատակին ջրիկ ցեխ հայտնվի:
Ջրի ամենափոքրիկ կաթիլից անգամ հողի վրա վառվում են
խոտի զմրուխտ կայծերը: Երբ մի տեղ անձրև է գալիս, ամբողջ Սահարայից մարդիկ շտապում են տեսնելու այդ վայրը: Բեդվինները պատրաստ են հարյուրավոր կիլոմետրեր անցնել, որպեսզի տեսնեն, թե խոտն ինչպե՞ս է աճում:

Բեդվինները պարզապես չէին կարողանում այդտեղից հեռանալ: Նրանք խնդրեցին
շտապեցնող հյուրընկալին.
-Սպասենք, մինչև ջուրը կտրվի:

48. Ընդգծված բառերը փոխարինի՛ր տրված հոմանիշներից մեկով:

ա) Խոցված, սրահարված, սվինահարված, նեղացած, վշտացած:

Վիրավորված(խոցված) ընկավ ձիուց ու օգնություն կանչեց:

Ծաղրուծանակից վիրավորված(նեղացած) հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:

բ) Տիրանալ, սեփականել, նվաճել, հրպուրել, հմայել:

Երիտասարդի անկեղծ ժպիտն ու համարձակ խոսքերը նրան գրավեցին(հրապուրել):

Որոշել էր անպայման գրավել(նվաճել) այդ բերդը, որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:

գ) Բարձրացնել, վեր հանել, ոտքի հանել, հաստատել, կերտել, շինել, կառուցել, կասեցնել, դադարեցնել:

Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են կանգնեցնելու(վեր հանել):

Էլեկտրական լարերի համար այստեղ մի սյուն են կանգնեցրել(կառուցել):

50. Կետերի փոխարեն հերթով գրի՛ր տրված հոմանիշները: Բացատրի՛ր ստացված նախադասությունների իմաստային տարբերությունները կամ նրբերանգները:

Գնում էր կախարդական մատանին (փախցնելու, գողանալու):

Այս ձողը (ծռի՛ր, թեքի՛ր, խոնարհի՛ր):

… (ուզում, ցանկանում, տենչում, մաղթում) ենք, որ մեր քաղաքը միշտ մաքուր ու գեղեցիկ տեսնենք:

Ինչ ուզում ես՝ (գրիր, շարադրիր, փորագրիր, գրի առ), ես կկարդամ:

 

Գնում էր կախարդական մատանին (փախցնելու, գողանալու):

Այս ձողը (ծռի՛ր, թեքի՛ր, խոնարհի՛ր):

… (ուզում, ցանկանում, տենչում, մաղթում) ենք, որ մեր քաղաքը միշտ մաքուր ու գեղեցիկ տեսնենք:

Ինչ ուզում ես՝ (գրիր, շարադրիր, փորագրիր, գրի առ), ես կկարդամ: