Բնագիտություն

1. Ի՞նչ է բջիջը։

Կենդանի օրգանրզմները կազմված են բջիջների, որոնցից կազմավորվում են օրգանիզմի առանձին օրգաններ և ամբողջական օրգանիզմը։

1. Ո՞ր նյութերնեն բջջում էներգիայի հիմանական աղբյուրները։

Օրգանիզմի էներգիայի հիմնական աղբյուրը ածղաջրերն են (գլյուկոզը, սախարոզը, ֆրուկտոզը և օսլան)։ Օրգանիզմի էներգիայի 30% ապահովում են ճարպերը։ Էներգիայի աղբյուր են նաև սպիատկուցները։

1. Որո՞նք են բջջի հիմնակա ն կառուցվածքային մասերը։

Բջիջ կազմված է-բջջաթաղանթից, ցիտոպլազմայից և կորիզից։

1. Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։

Բջջաթաղանթը կատարումէ պաշտպանական դեր։ Նրա միջով բջիջ են թափանցում ջրումնլուծված որոշակի նյութ էր և հեռացվում են ոչ բջջի համար ոչ պիատին նյութերը։ Բջջաթաղանթի ներքին շերտը պլազմային թաղանթն է ։ Բույսերի բջիջների պլաղմային թաղանթն արտաքինից ունի ամուր բջջապատ։

1. Որտե՞ղ է գտնվում բջջահյութը,և ի՞նչէ այն պարունակում ։

Պլազմային թաղանթի տակ անգույն, մածուցիկ, կիսահեղուկ ցիտոպլազման է։ Ցիտոպլազմայում են գտնվում օրգանովիդները և կորիզ։ Այնտեղ կատարվում են քիմիական ռեակցիաներ։ Ցիտոպլազման աննդատ շարժվում է։ Այն խիստ տաքանալիս կամ սարչելիս քայքայվում է և բջիջը մահանում է։

1. Ի՞նչ է հյուսվածքը։

Միևնույն ծագում ունեցող, կառուցվացքով և գործառեւյթներով նման և միջբջջային նյութով միացած բջիջների խումբը կոչվում է հյուսվածք։

1. Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բույսերը։

Բարձրակարգ բույսերում տարբերում են֊գոյացնող, հիմնական, ծածկող, փոխադրող և մեխանիկական հյուավածքներ։

1. Բույսի ո՞ր մասերում է տեղադրված գոյացնող հյուսվածքը։

Գոյացնող հյուսվածքը գտնվում է արմատի ծայրին և ընձյուղի գագաթի և ապահովում է բույսի աճը ըստ երկարության և ըստ հաստության։

1. Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր։

Մեխանիկական հյուսվածքը բույսին տալիս է ամրություն և ճկունությունը։ Այն հաճախ անվանում են հենարանային հյուսվածքը։ Դրանց բջիջների պատերը խիստ հաստացած և փայտացած են։

1. Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք։

Կենդանական օրգանիզմներում տարբերում են 4 տեսակի հյուսվածքներ՝ էպիթելային, շարակցական, մկանային և նյարդային։

1. Ի՞նչ պաշտպանական դեր է կատարում շարակցական հյուսվածքը։

Շարակցական հյուսվածքը կատարում է հենարանային և պաշտպանական դեր։ Այն կարող է լինել պինդ, փուխր կամ հեղուկ։ 

Օրինակ

Արյունը հեղուկ շարակցական հյուսվածք է։

1. Որո՞նք են բույսի վեգետատիվ օրգանները և ի՞նչ գործառույթ են կատարում։

Արմատը և ընձյուղը (ցողունն իր վրա դասավորված տերևներով և բողբոջներով) բույսի վեգետատիվ օրգաներնն են։

1. Արմատի ի՞նչ ձևափոխություն գիտեք։

Արմատային համակարգը լինում է առանցքային՝ լավ զարգացած գլխավոր արմատով, և փնջաձև։ Արմատային համակարգը կազմված է գլխավոր, հավելյալ և կոխքային արմատներից։

1. Որո՞նք են արմատի գործառույթները։

Արմատներով բույսն ամրանում է հողին։

Արմատային համակարգով բույսը հողից կլանում է ջուր և նրա մեջ լուծված հանքային աղեր:

Բնգիտություն

1. Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր:
2. Մեխանիկական բջջիջ
3. Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք:
4. Էպիթելային,շարացական,մկանային,նյարդային,
5. Ի՞նչ պաշտպանական դեր է կատարում շարակցական հյուսվածքը

Բնագիտություն

1. Որո՞նք են բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերը։
2. Բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերն են ցիտոպլազման, կորիզը և բջջաթաղանթ :
3. Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։
4. Բջջաթաղանթը պաշտպանում է բջջից հեռացնելով անպետք նյութերը։
5. Ո՞րտեղ է գտնվում բջջահյութը և ինչ է այն պարունակում։
6. Բջջահութը գտնվում է բուսական բջիջների վակուոլներում: Բջջահյութը պարունակում է ջրի մեջ լուծված շաքար և զանազան այլ նյութերով:
7. Ի՞նչ գույնի պլաստիդներ կան բուսական բջջում։
8. Բուսական բջջում կան կանաչ, նարնջագույն, կարմիր, դեղին և այլ գույների պլաստիդներ:

Բնագիտություն

1. Որ օրգանի շնոհիվ է ,որ ցանցաթաղանթի վրա շրջված տեսքով ստացված պատկերները մենք տեսնում ենք ուղիղ դիրքով։
2. Աչք
3. 2.Որ նյութերն են բջջում համարվում էներգիայի հիմնական աղբյուրներ։
4. Ճարպեր,սպիտակուցեր և ածխաջրեր
5. Լուսնի վրա անհնար է որևէ ձայն լսել,մեկնաբանեք ի՞նչու։
6. Որովհետև օդ չկա
7. .Ջրում ձայնի արագությունը ո՞րքան է։
8. 1,600մ վ.
9. Օդում ձայնի արագությունը ո՞րքան է։
10. 400 մ վ.
11. Ի՞նչ նշանակություն ունր ճարպը կենդանի օրգանիզմի վրա։
12. Էներգիյայի աղբյուր է
13. Ի՞նչ քիմիական տարրերից է կազմված բջիջը։
14. H,C,O,N
15. Ինչու են Արեգակը և աստղերը համարվում լույսի բնական ,իսկ մոմը և էլեկտրական լամպը արհեստական աղբյուրներ։
16. Օրինակ մոմը, էլեկտրական լամպը մարդն էստեղծել։
17. Ի՞նչու են բոլոր բջիջները մեծ քանակությամբ ջուր պարունակում։
18. Կենդանի բջջում ամենաշատը ջուրն է,որ կազմում է բջջի բաղադրության 80%-ը:Ջուրը գերազանց լուծիչ է ,անհրաժեշտ նյութերը բջիջ են մտնում,իսկ նյութափոխանակության արգասիքները բջջից հեռանում են ջրի միջոցով:Կենդանի բջջի մեջ մտնում են նաև քիչ քանակությամն հանքային աղեր:
19. Որ անկյուն է կոչվում բեկման անկյուն։
20. Լույսի բեկման անկյունը կազմված է բեկված ճարագայթով և երկու միջավայրերի բաժանման սահմանագծին լույսի անկման կետում տարվաց ուղահայացով։
21. Անթափանց մարմնի գույնը ինչից է կախված։
22. Կախված է թե ինչ ճառագայթներ է կլանում մարմինը և ինչ ճառագայթն է անդրադարձնում։
23. . Թափանցիկ մարմնի գույնը ինչից է կազմված։
24. Թափանցիկ մարմինը բոլոր գույնի ճառագայթներն էլ անրադարձնում է իր վրա, այդ պատառով էլ թափանցիկ է:
25. Թվարկեք արեգակնային սպեկտրի գույներն ըստ հաջորդականության։
26. Կարմիր,նարնջագույն,դեղին,կանաչ,երկնագույն,կապույտ և մանուշակագույն
27. . Ինչ է նուկլեինաթթուն։
28. Նուկլեինաթթուները պահպանում են օրգանիզմի ժառանգական հատկանիշները և փոխանցում սերունդներին:

Բնագիտություն

1. Հայլիները լինում են՝ ա) միայն հարթ բ)միայն ուռուցիկ գ )միայն գոգավոր դ)հարթ,ուռուցիկ և գոգավոր+
2. Լույսն օդից ջրի մեջ անցնելիս ճառագայթի բեկման անկյունը՝ ա)փոքր է անկման անկյունից+ բ)մեծ է անկման անկյունից
3. Ոսպնյակները լինում են՝ ա)միայն հավաքող բ)միայն ցրող գ)հավաքող և ցրող+
4. Նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունն է՝ ա) 35 սմ բ) 40 սմ գ) 25 սմ+ դ)15 սմ
5. Լույսի անդրադարձման անկյունը՝ ա)մեծ է անկման անկյունից բ)հավասար է անկման անկյանը+ գ) փոքր է անկման անկյունից
6. Ո՞ր անկյունն է կոչվում լույսի բեկման անկյուն։

1. Ի՞նչ է շանթարգելը։

1. Ո՞ր երևույթն է կոչվում ապամագնիսացում։

1. Ի՞նչ գույնի ճառագայթներից է կազմված սպիտակ լույսը։

1. Լույսի քա՞նի աղբյուր գիտեք,թվարկեք օրինակներ։

Ոչ բնական-Մոմ,լամպ և այլ

Բնական-Արեգակ,Լուսին,կայծակ և այլ

Բնագիտություն

1.Ի՞նչ է կոչվում ինֆրաձայն:

17 հց քիչ հաճախությամբ տատանումերի առաջացրած ձայն կոչվում է ինֆրաձայն

2.Ո՞ր ձայն ենք անվանում ուլտրաձայն:

20,000հերցից բարձր հաճախությամբ տատանումերի առաջացրած ձայն անվանում են ուլտրաձայն

3.Ի՞նչպես է տատանվող մարմնից ձայնը հասնում մեր ականջին:

4.Մատը թեթևակի հպեք ձեր կոկորդին և խոսեք : Նկարագրեք,թե ինչ եք զգում այդ պահին:

Ձայնս մի քիչ փոխվում է

5 Թռիչքի ժամանկան ագռավը մեկ վայրկյանում թևերը թափահարում է 3-4 անգամ, ճնճղուկը՝ մինչև 13 անգամ , իշխանամեղուն ՝ 110 անգամ ,իսկ մոծակը՝ 500-1000 անգամ: Այդ թռչուններից և միջատներից որո՞նք են առաջացնում մարդոսւ համար լսելի ձայն, և որո՞նք՝ ինֆրաձայն:

Ճնճղուկ-ինֆրաձայն

Իշխանամեղուն-լսելի ձայն

Մոծակ-լսելի ձայն

Բնագիտության

1. Ի՞նչով է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

Իսկ լույսի անդրադարձման անկյունը հավասար է անկման անկյանը:

1. Ո՞ր դեպքում է օդը դառնում անհամասեռ միջավայր:

1. Ի՞նչպիսի մարմիներ են ոսպնյակները:

1. Ոսպնյակները քա՞նի տեսակներ են լինում:

Դրանք լինում էն հավաքող և ծրող

1. Բերեք մեկ օրինակ լույսի բեկման պատճառով առաջացած երևույթից:

Երբ մենք դնում ենք ինչ որ իր ջրի մեջ, այդ իր տեսնում ենք շեղված

Բնագիտություն

Հարցեր

1. Ինչո՞ւ է կյանքի համար անհրաժեշտ ջերմային էներգիան։
2. Ջերմային էներգիան կյանքի համար անհրաժեշտ է, քանի որ, եթե ջերմային էներգիան չլինի երկիր մոլորակ կսառչի:

• Ինչո՞ւ է Արեգակը համարվում Երկրի վրա կյանքի եւ ջերմության գլխա­վոր աղբյուրը։
• Արեգակը համարվում է Երկրի վրա կյանքի և ջերմության գլխավոր աղբյուրը, քանի որ մեր կյանքն արեգակն է, որ ջերմություն է տալիս երկրին:
• Վառելանյութի ի՞նչ տեսակներ գիտեք։
  Մտածե՛ք
• տորֆ, քարածուխ, փայտ,միջուկային, վառելիք, նաֆտ, և այլն:
  
• Կա՞ն արդյոք Երկրի ընդերքում ջերմային էներգիայի այլ աղբյուրներ:

Այո

Պատմություն

Ներկայացրու Ք.ա. 6-2-րդ դարերում Հայաստանում նշանակալից իրադարձությունները, ժամանակագրությունը:

Գրավոր ներկայացնել տաս նոր հասկացություններ, փորձել տալ դրանց բացատրությունը:

Բնութագրել Տիգրան Երվանդյանին:

Թվարկել Ալեքսանդր Մակեդոնացու Հայաստան չարշավելու պատճառները:

Նա Հայաստանը դիտել է որպես անմահության երկիր։

Պատմություն

1.Պատմիր Խեթական պետության, Միտանի պետության մասին:Հիմնավոր Խեթական պետութան հզորացման ժամանակաշրջանը:

Խեթական պետություն, Խատտի, Հաթի, հնագույն պետություն Փոքր Ասիայում։ Ստեղծվել է մ.թ.ա. մոտ XVIII դ. 1-ին կեսին, երբ Կուսսարա քաղաքի առաջնորդ Անիտտան միավորել է խեթերի քաղաք—պետությունները, գրավել Նեսան, Հատտուսան և այլն։

Մի շարք մանր քաղաք—պետությունների նվաճման և միավորման հետևանքով (հայագիտական ուսումնասիրությամբ Միտաննի բառը ծագում է մեկ տան մեջ միավորվելուց) մ.թ.ա. 16-րդ դարում Արևմտյան Խաբուր գետի վերին հոսանքի շրջանում, Հյուսիսային Միջագետքում ստեղծվեց Միտաննի թագավորությունը՝ Վաշշուգանե մայրաքաղաքով։

Խեթական պետություն, Միտանի

Խեթեր

Խեթեր.ժողովուրդ, որը երկրպագում էր երկգլխանի արծվին

2.Պատմիր փյունիկեցիների, նրանց ձեռքբերումների մասին

հնագույն սեմական ցեղեր, պատկանել են արևմտասեմական ցեղերի քանանական ճյուղին։ Բնակվել են Փյունիկիայում՝ ներկայիս Լիբանանի տարածքում Ք.ա.1200-146 թվականներին։ Եղել են արհեստավորներ, առևտրականներ և ծովագնացներ, ստեղծել են առաջին հնչյունային այբուբենը։ Հիմնել են մի շարք գաղութներ, որոնցից հայտնի է հատկապես Կարթագենը։ Խոսել են փյունիկերենով։ Նրանց մշակույթը ոչնչացավ, երբ Ալեքսանդր Մեծը գրավեց այդ տարածքը։

«Փյունիկյան պետությունները»/նշված աղբյուրից ընտրել մեկ թեմա ,կարևոր հատվածները թարգմանել,

Փյունիկյան պետությունները

3.«Դրվագներ Ասորեստանի պատմության էջերից»

Ասորեստանի վերելքը

4.«Բաբելոնի վերելքն ու անկումը»

Բաբելոն

Բաբելոնի նոր թագավորությունը

5.«Ցին կայսրության հաջողություններն ու ձախողումները»

«Հին Չինաստան, Մեծ կայսրության պատմությունը»

«Ցին կայսրություն»

Արևմտյան Ցին դինաստիա (265–316) հիմնադրվել էր Վու Կայսեր կողմից, որն ավելի հայտնի էր որպես Սիմա Յան։ Չնայած այն ապրեց Արևելյան Վուի հետ միասնության կարճ ժամանակահատված 280 թ․-ին, Ցին դինաստիան անցավ Ութ կայսրերի պատերազմի միջով, որից հետո նրանք չէին կարող ունենալ քոչվոր ցեղերի ապստամբություն՝ հայտնի որպես Վու Հու։ Լոյան մայրաքաղաքը գրավվել էր 311 թ․-ին, երբ բռնեցին Կայսր Հուային։ Նրան հաջորդող Կայսր Մինին նույնպես բռնեցին Չանանում 316 թ․ին։ Ցին դատարանի կենդանի ներկայացուցիչները գաղթեցին արևելք և վերականգնեցին կառավարությունը Ցյանքանում՝ ներկայիս Նանկին, թագավորական ընտանիքի անդամ Կայսր Լանյեի գլխավորությամբ։ Կայսրը հռչակվեց Արևելյան Ցին դինաստիայի (, 317–420) Կայսր Յուան, երբ Չանանի կործանման մասին լուրերը հասան հարավ։ (Վու Հու հակառակորդը հաստատվելով հյուսիսում, որ չէր ճանաչում Ցինի լեգիտիմությունը, վերաբերվում էր նրան Լանյեի նման։) Ռազմական ճգնաժամը, ինչպիսին էր Վան Դուն և Սու Ցուն գեներալների ապստամբությունը, անհանգստացնում էին Արևելյան Ցինը իր 104 տարվա գոյության ընթացքում։ Այնուամենայնիվ, Ֆեյ Գետի ճակատամարտը, ինչպես պարզվեց, Ցինի գլխավոր հաղթանակն էր, որ պայմանավորված էր Հուան Չոնի՝ Հուան Վեն գեներալի եղբայր, և Ցի Անի կարճատև համագործակցությամբ։ Ավելի ուշ Հուան Սուանը՝ Հուան Վենի որդին, գրավեց գահը և դինաստիան վերանվանեց Չու։ Նրան, իր հերթին, գահընկեց արեց Լիու Յուն, որը իր եղբայր Կայսր Գոնին պատվիրեց խեղդել Կայսր Անին 419 թ․-ին։ Կայսր Գոնը հրաժարվեց գահից 420 թ․։ Այսպես ավարտվեց Ցին դինաստիան։ Մինչդեռ Հյուսիսային Չինաստանում կառավարում էին Տասնվեց Թագավորությունները, որոնցից շատերը հիմնդարվել էին Վու Հուի կողմից։ Նրանցից վերջինը, Հյուսիսային Լիանը, նվաճվել էր Հյուսիսային Վեյ դինաստիայի կողմից 439 թ․-ին։